Sanılanın aksine dünyada dolar para birimini kullanan tek ülke Amerika değil. Avustralya, Kanada, Bahamalar ve Yeni Zelanda gibi pek çok ülke kendi dolarına sahip ancak bu dolarlar elbette ABD Doları’na eş değil.
Bu yazımızda kangurular ülkesi Avusturalya’nın resmi para birimine daha yakından bakıyor ve ABD Doları ile arasındaki farkları masaya yatırıyoruz!
1. Menşei
İki para birimi arasındaki ilk fark menşei yani hangi ülkeye ait oldukları konusu. Adı üstüne ABD Doları, Amerika Birleşik Devletleri’ne; Avustralya Doları ise Avustralya’ya ait bir para birimidir.
2. İsim Kökeni
Biz her iki para birimini USD veya AUD olarak kısaltıyor olsak da; Amerikalılar kendi para birimlerine ‘Buck’, Avustralyalılar ise ‘Aussie’ der. Çünkü Avustralya halkı kendilerini de ‘Aussies’ olarak nitelendirir.
3. Kur
Amerikan Doları, arada çok fark olmasa da Avustralya Doları’ndan daha değerli bir para birimidir. Ayrıca Avustralya Doları, USD karşısında daha güçsüzdür ve bu nedenle arz-talep dengesine bağlı olarak kur dalgalanmaları yaşayabilir.
4. Güven
Amerikan Doları’na olan güven çok daha fazladır, bu nedenle global yatırımcılar ve dünya halkları Avustralya Doları’na yatırım yapmak yerine ABD Doları’nı tercih eder. Sonuç olarak, ABD Doları dünya genelinde geçerliliği olan bir para birimi iken Avustralya Doları öyle değildir.
5. Ticaret Hacmi
ABD Doları, kripto para piyasaları da dahil olmak üzere pek çok işlem çiftinde aktif olarak kullanılır. Bu nedenle sadece alım, satım ve ticaret işlemlerinde değil yatırım işlemlerinde de devreye girer. Ayrıca para birimi ve enflasyonu dalgalı olan ülkeler, dış ticarette ABD Doları üzerinden hesaplama yapar. Bütün bunlara bağlı olarak, ABD Doları’nın ticaret hacmi ve ülke kasalarında rezerv olarak tutulma miktarı her geçen yıl artış gösterir. AUD ise böyle bir özelliğe sahip değildir.
6. Kullanım Alanı
Amerikan Doları dünyanın her yerinde geçer, hatta resmi olarak kendi para birimiyle birlikte USD kullanan pek çok ülke bulunur. Diğer ülkeler ise resmi olarak ABD Doları kullanmasa bile günlük hayatta bu para birimiyle ticarete izin verir. Avustralya Doları ise Avustralya’nın yanı sıra Avustralya’ya bağlı topraklar olan Cocos Adaları, Norfolk Adası ve Christmas Adası dışında hiçbir yerde geçmez.
7. Küresel Etkiler
ABD Doları, Amerika Birleşik Devletleri’nin politik ve ekonomik gücü nedeniyle global ekonomiler üzerinde etkili bir para birimidir. Bu nedenle pek çok önemli kur ve borsa, ABD Doları’ndaki hareketliliği baz alır ve buna göre dalgalanır. Avustralya Doları ise kendi bölgesinde etkili olmakla birlikte bu kadar büyük bir küresel etkiye neden olmaz.
8. Tasarım
Avustralya Doları özellikle madeni para tasarımı konusunda en başarılı ülkelerden biridir. Ancak ‘coin’ olarak adlandırılan bozuk para birimlerinde, değer ve boyut doğru orantılı değildir. Yani büyük ebatlı coin değersiz, küçük ebatlı ise daha değerlidir. Para birimlerinin üzerinde ise bölgeye özgü koalalar, kangurular ve kokaburra gibi hayvanlar bulunur. USD üzerinde ise kartal gibi klasik desenler kullanılır.
Dip not: AUD banknotları üzerinde önceleri Kraliçe Elizabeth’in görseli yer alırdı. Ancak kraliçenin ölümü sonrası bu banknotlar piyasadan toplanmaya başladı fakat Avustralya, bunun yerine Kral Charles portresini kullanmayacağını açıkladı. Yani, yeni Avustralya Dolarları üzerinde de yerel tasarımlar ve özgün desenler yer alacak.
9. Kurallar ve Düzenlemeler
ABD Doları’nın kontrolü FED (Federal Rezerv) tarafından gerçekleştirilir, buna bağlı olarak bütün regülasyonlar, faiz oranları ve diğer kurallar FED tarafından belirlenir. Avustralya Doları ise kendi Merkez Bankası’nın kontrolündedir. FED’in aldığı kararlar global ekonomileri de etkilerken, Avustralya Merkez Bankası bu kadar büyük bir etkiye sahip değildir.
10. İstikrar
ABD Doları, Avustralya Doları’na karşı çok daha istikrarlı ve dengeli bir yapıya sahiptir. ABD Doları, sadece AUD karşısında değil, dünya üzerindeki pek çok para birimi karşısında da aynı etkiyi yaratır. Avustralya Doları ise global ve ekonomik değişikliklerden çok daha hızlı etkilenir, bu nedenle yeterince istikrarlı değildir.
11. Likidite
ABD Doları anında yerel para birimine, altına veya kripto para birimine dönüştürmeye uygun, likit bir üründür. Avustralya Doları, kendi bölgesi dışında o kadar kolay dönüştürülemez. Örneğin; pek çok banka TRY-USD dönüşümü sunarken, aynı özelliği AUD için talep edilmediği sürece aktif hale getirmez.
